Astma is de meest voorkomende chronische ziekte op de kinderleeftijd. Bij astma zijn de luchtwegen ontstoken. Er wordt slijm gevormd en er treden spasmen op in de bronchiën, waardoor kortademigheid en een piepende ademhaling ontstaat. Ook hoesten, eventueel met sputumproductie, kan bij de symptomen horen. Bij jonge kinderen is het belangrijkste symptoom: piepen bij uitademen. Piepen voor het zesde levensjaar betekent echter lang niet altijd dat een kind astma heeft.

Astma begint vaak op jonge leeftijd. Bij jonge kinderen is de diameter van de luchtwegen klein, waardoor vernauwing van de luchtwegen met piepen relatief vaak optreedt. Klachten van kortademigheid belemmeren veel kinderen in hun dagelijkse leven en ontwikkeling. Het is mogelijk om met een correcte behandeling van astma het aantal klachten en de ernst van de klachten zodanig te verminderen dat de kinderen er bij hun dagelijks functioneren nauwelijks meer last van hebben. Dit vergt het nodige van de zorgverleners, de ouders en de (school)omgeving.

In deze cursus gaan we in op het voorkomen (epidemiologie), het ontstaan (met speciale aandacht voor omgevingsinvloeden) en pathofysiologie, de herkenning en diagnostiek van astma bij kinderen.

Vanzelfsprekend komt ook de medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandeling van kinderen met astma aan bod. Hierbij wordt onder andere gebruikgemaakt van:

• De NHG-Standaard Astma bij kinderen uit 2014.
• De Richtlijn Astma bij kinderen van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde uit 2013.
• De meest recente GINA-guideline Asthma management and prevention in children 5 years and younger uit 2015.

Kinderen verdienen om verschillende redenen de bijzondere aandacht van de apotheek.
Als apothekersassistent kun je een belangrijke bijdrage leveren aan de zorg voor kinderen met astma. Denk bijvoorbeeld aan het geven van inhalatie-instructie en het geven van uitleg over mogelijke bijwerkingen. Ook kun je leefstijladviezen geven, bijvoorbeeld het mijden van prikkels die een astma-aanval bij een kind kunnen uitlokken.

Na afloop van deze cursus:

• ken je de factoren die een rol spelen bij het ontstaan van astma.
• kun je benoemen op welke gronden de diagnose astma bij kinderen wordt gesteld.
• ken je de verschillen tussen (de behandeling van) astma bij de verschillende leeftijdsgroepen (kinderen jonger dan zes jaar versus ouder dan zes jaar).
• ken je de inhalatiehulpmiddelen die bij leeftijdsgroepen moeten worden gebruikt.
• weet je hoe je instructie moet geven over een goede inhalatietechniek.

Hierdoor kun je kinderen met astma en hun ouders op een juiste manier voorlichting geven over de aandoening en adviseren in het gebruik van de inhalatiemedicatie.