Over diabetes mellitus, voorheen met de foutieve term ‘suikerziekte’ aangeduid, is de laatste jaren steeds meer te doen. Niet alleen doordat de ziekte steeds vaker voorkomt, maar ook doordat we er steeds meer achter komen dat diabetes een lelijke ziekte is. Lelijk, omdat personen met diabetes mellitus veel meer kans hebben om hart- en vaatziekten te krijgen en daardoor duidelijk eerder overlijden dan personen zonder diabetes mellitus. Binnenkort zijn er 1 miljoen Nederlanders met diabetes mellitus!

Er worden twee typen diabetes mellitus onderscheiden: diabetes mellitus type 1 en type 2. Type 1 werd voorheen jeugddiabetes genoemd en type 2 ouderdomsdiabetes. Dit wordt niet meer gedaan, omdat type 1 ook bij ouderen voor kan komen en type 2 ook op jongere leeftijd. Type 2 komt de laatste jaren steeds vaker voor bij kinderen en tieners, hetgeen toegeschreven wordt aan de toenemende incidentie en prevalentie van adipositas.

Type 1 werd ook insulineafhankelijke diabetes genoemd en type 2 niet-insulineafhankelijke diabetes. Ook dit wordt niet meer gedaan, omdat veel type-2-diabeten op den duur insuline moeten gaan gebruiken. Ondanks insulinegebruik blijven deze personen behoren tot de groep van de type-2-diabeten, met alle mogelijke complicaties van dien.

Zoals gezegd is er de laatste jaren erg veel veranderd in de kennis en de behandeling van diabetes. Dit komt doordat wat betreft type-2-diabetes pas sedert najaar 1998 − de ukpds-studie − zekerheid is verkregen over het feit dat een nauwgezette behandeling van de diabetes gepaard gaat met een reductie van het risico op optreden van cardiovasculaire en neurologische complicaties. Uit dezelfde studie bleek dat een nauwgezette behandeling van de bloeddruk nog meer risicoreductie van complicaties gaf dan het goed instellen van het bloedglucosegehalte. Later bleek dat ook een verlaging van het cholesterolgehalte, min of meer onafhankelijk van de hoogte van het cholesterol, een reductie gaf in het optreden van hart- en vaatziekten. De nhg-standaard is daarop in 2013 al aangepast. De zeer recente − in 2018 partieel vernieuwde − standaard heeft hierin geen wijzigingen aangebracht. Er zijn voornamelijk wijzigingen aangebracht in het stappenplan van behandeling. Sinds de ukpds-studie heeft de tijd niet stilgestaan. Er zijn nieuwe studies verschenen. Daaruit blijkt dat diabetes type 2 een ziekte is die gepaard gaat met een veel groter risico op het krijgen van cardiovasculaire ziekten dan het geval is bij personen zonder diabetes. Vandaar dat het vrijwel zinloos geacht wordt om alleen het bloedglucosegehalte te reguleren, zonder grote aandacht voor de bloeddruk en de lipiden.

Diabetespatiënten die volgens de nieuwste inzichten behandeld worden, zullen nogal vaak veel medicamenten gebruiken om de diabetes te behandelen en de gevolgen van diabetes te proberen te voorkomen en in ieder geval uit te stellen. Gezien de grote stroom artikelen over diabetes van de laatste tijd en het verschijnen van de partieel vernieuwde NHG-standaard is het goed de huidige stand van zaken op een rij te zetten.

Na afronding van dit nascholingsprogramma:

• is uw kennis over diabetes mellitus type 2 geactualiseerd.
• bent u op de hoogte van de medische en farmaceutische kanten daarvan.
• bent u beter in staat patiënten te begrijpen en begeleiden wanneer ze vragen hebben over diabetes mellitus type 2, de behandeling daarvan, het toevoegen van medicatie bij het langer bestaan van diabetes, de noodzaak om bij velen na 10-15 jaar diabetes insuline toe te moeten voegen aan de medicatie enzovoort.

Dit leerdoel bereikt u na het afronden van dit nascholingsprogramma, doordat u:

• kennis hebt van de ontstaanswijze en het beloop van diabetes mellitus type 2.
• kennis hebt van de niet-medicamenteuze aspecten bij de behandeling en begeleiding van type-2-diabeten.
• op de hoogte bent van de laatste ontwikkelingen en inzichten betreffende de glucoseverlagende medicatie, de combinaties van medicatie en de toevoeging van insuline, een -4-remmer of een -1-receptoragonist in het aangepaste -stappenplan.
• weet dat behandeling van type-2-diabetes bijna zinloos is als alleen het bloedglucosegehalte gevolgd wordt en te weinig aandacht besteed wordt aan het bereiken van normotensie en het verlagen van het cholesterolgehalte, met als doel complicaties zoals hart- en vaatziekten, nefro-, retino- en neuropathie te voorkomen of te vertragen en eventuele klachten te verminderen.