De KNMG-richtlijn over palliatieve sedatie is herzien. Op een aantal punten bleek de praktijk weerbarstiger dan gedacht. De nieuwe richtlijn schept onder meer helderheid over wat een symptoom refractair maakt en welk gewicht existentieel lijden daarbij heeft. Ook de vraag hoe het zit met het inschatten van de levensverwachting van de patiënt wordt beantwoord.

Andere vragen die in de herziening nader worden toegelicht zijn: is een consultatie bij palliatieve sedatie verplicht, moeten artsen aanwezig zijn bij de aanvang van sedatie en wat is de taak van verpleegkundigen bij palliatieve sedatie. En hoe verhoudt palliatieve sedatie zicht eigenlijk tot euthanasie?

Naast verduidelijking van deze punten is op grond van waarnemingen in de praktijk en farmacokinetisch onderzoek het medicatieschema in de richtlijn aangepast. De nascholing bestaat uit twee delen.

In een debat discussiëren deskundigen onder leiding van Ben Crul over vraagstukken als:

• Wanneer is een symptoom refractair?
• Wanneer start je met palliatieve sedatie?
• Hoe scherp is de grens tussen palliatieve sedatie en euthanasie?
• Wat doet de dokter, wat de verpleegkundige?
• Is het inschakelen van een palliatief consulent nodig?

Gasten

• Bert Keijzer, verpleeghuisarts, filosoof en columnist
• Alexander de Graeff, internist-oncoloog UMC Utrecht en vice-voorzitter richtlijncommissie palliatieve sedatie
• Marian Verkerk, hoogleraar zorgethiek UMC Groningen en voorzitter richtlijncommisie palliatieve sedatie
• Ruben van Coevorden, huisarts, SCEN-arts en consulent palliatieve zorg
• Frank Oosterveer, physician assistant afdeling longziekten VUmc

Een e-learning met video laat een casus zien waarin de dilemma's rondom palliatieve sedatie in de praktijk aan bod komen.